Vitale ideeën voor de wereld van morgen is een reeks over de belangrijkste thema’s die een rol spelen in de nabije toekomst. In deze serie denken de denkers van vandaag over de wereld van morgen. Over levensnoodzakelijke vraagstukken en onderwerpen, telkens met het uitgangspunt: hoe willen we dat de wereld er morgen uitziet, en wat moeten we daarvoor doen?

De Stilte – Het leven van een vrouw geboren tijdens de lockdown van Sarah Sluimer

Josje Silvius wordt geboren tijdens de eerste maanden van de Stilte, op 4 mei 2020. In haar vroege jaren is ze thuis met haar moeder, die besloten heeft de rest van haar leven in isolatie te blijven. Haar vader ontwerpt in het lege oosten van het land grote gebouwen, waar wonen en werken samenkomen. Op school bepaalt je conditie je toekomst. Een gezond lichaam garandeert maatschappelijk succes. Fysieke kwetsbaarheid kent verregaande consequenties. Josje wil tegen de stroom in beeldend kunstenaar worden en verhuist met haar vriend naar de stad. Daar komt ze haar oude buurjongen Dorian tegen, die aan de rand van de samenleving terecht is gekomen. Door hem weet ze wat haar eerste echte kunstwerk zal zijn. Ze besluit van zijn leven een statement te maken.

Sarah Sluimer (1985) werkte als programmamaker bij De Balie. Ze debuteerde in 2018 met de roman Keizer. Ze publiceert essays en columns in NRC Handelsblad, Vrij Nederland, de Volkskrant en Vogue en LINDA. Met haar vriend Willem Bosch schreef ze de columnbundel Ontaarde ouders. Ze speelde in De Indië Monologen en schreef voor Mugmetdegoudentand een theaterstuk over de Joodse Raad.

Parasiet der kwetsbaren – Een nieuwe kijk op gezondheidsbeleid van Wanda de Kanter

Als we onze samenleving sterk en veerkrachtig willen houden, moeten we af van het idee dat dergelijke gedragsziekten gewoon vrije keuzes zijn, en moeten we de mechanismen erachter begrijpen. Wanda de Kanter laat zien hoe dit rotte systeem werkt, waarin mensenlevens worden ingeruild voor grof geld, en onderzoekt hoe we kunnen veranderen voor een sterkere, gezondere en eerlijkere wereld.

Wanda de Kanter is longarts in het Antoni van Leeuwenhoek en activist tegen de tabaksindustrie. Dat doet ze door in te zetten op rookpreventie, en juridische strijd te leveren.

Klik hier voor: donderdag 16 juli 2020, Wanda de Kanter bij Met het oog op morgen.

De wilde wereld – Een nieuwe relatie met de natuur. van Sanne Bloemink

Hoe raak je verbonden met de omgeving, met de natuur? Waar begint die relatie? Bloemink sprak hierover met vooruitstrevende wetenschappers, kunstenaars, schrijvers en denkers die zoeken naar nieuwe perspectieven op de omgeving. Hun werk is beangstigend, desoriënterend en opwindend tegelijk. Dus houd je vast.

Sanne Bloemink (1973) is schrijver en journalist. Eerder schreef ze Hypermama (2008), Happy Me (2012) en Diagnosedrift (2018). Ze publiceert regelmatig in De Groene Amsterdammer.

Klik hier voor: zondag 19 juli 2020, Sanne Bloemink bij Vroege vogels.

Zaterdag 10 oktober: Sanne Bloemink wordt geïnterviewd door wetenschapsjournalist Maarten Keulemans in een Online Talkshow van ARTIS Academie (live uitgezonden op YouTube)

Een land van kleine buffers – Er is genoeg geld, maar we gebruiken het verkeerd van Dirk Bezemer

In dit boek wordt dat kleine-bufferkapitalisme van vlak voor de Grote Lockdown op heterdaad betrapt. Financiële vermogens groeien er ten koste van innovatie, veerkracht en draagvlak. De staatsschuld moet altijd maar lager en er hoopt zich geld op bij aandeelhouders, bij de staat, en in de internationale financiële markten. Dit alles ten koste van lonen en financiële buffers bij huishoudens. Dit kan beter. De plannen om Nederland anders in te richten liggen klaar. We moeten het alleen nog doen. Daarom eindigt dit boek met een terugblik vanuit 2030 op het bijzondere decennium na de Grote Lockdown. Het worden beslissende jaren.

‘Bezemer schrijft zoals hij denkt: helder en puntig. (…) In dit boek gaat hij de ideeënarmoede met verve te lijf.’ – Joris Luyendijk

Dirk Bezemer is econoom. Hij studeerde in Wageningen, promoveerde in Amsterdam en werkte in Londen. Als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen doet hij onderzoek naar de gevolgen van financiële structuren voor het functioneren van de economie. Hij publiceerde daarover vele artikelen en zijn werk werd gehonoreerd met verschillende onderzoeksbeurzen. Daarnaast is hij lid van het Sustainable Finance Lab en schrijft hij een column in De Groene Amsterdammer.

Woensdag 9 september: Dirk Bezemer deelt mee aan een panel gesprek in Pakhuis de Zwijger met Marieke Blom (ING) Sandra Philippen (ABN Amro) en Barbara Baarsma (Rabobank)

Nederland voedselparadijs – Kansen voor korte ketens van Barbara Baarsma

Onder het motto ‘nooit meer honger’ transformeerde de Nederlandse landbouwsector na de Tweede Wereldoorlog in slechts enkele decennia tot een innovatieve en productieve koploper. Maar met de oplossing van gisteren zaaiden we ook het probleem van morgen. Want dat efficiënte en productieve voedselsysteem dat we nodig hadden, draagt bij aan de opwarming van de aarde, tast de bodemkwaliteit aan en gaat ten koste van biodiversiteit. In Nederland voedselparadijs roept Barbara Baarsma op om meer in de korte ketens te produceren en te eten. En het goede nieuws is dat we veel vers voedsel binnen handbereik hebben.

Barbara Baarsma is econoom. De afgelopen jaren deed ze onderzoek naar de voor- en nadelen van korte voedselketens. Samen met collega’s bouwde ze mee aan een korte voedselketen in en rond Amsterdam. Als lid van de Raad van Advies van de Taskforce Korte Ketens spant zij zich in voor kennisdeling over en versterking van de korte voedselketen. Zij is directievoorzitter van Rabobank Amsterdam, is hoogleraar toegepaste economie aan de Universiteit van Amsterdam en was lid van de Taskforce Verdienvermogen Kringlooplandbouw.

Maandag 14 september: Talkshow met Barbara Baarsma, Dirk Bezemer, Sanne Bloemink, Wanda de Kanter en Sarah Sluimer in De Balie. Klik hier voor meer info en tickets

Wij zijn de stad - De buitenwijk als kloppend hart van Floor Milikowski

Op steeds meer plekken in de stad nemen buurtbewoners het heft in handen. Zij kennen de buurt en haar bewoners beter én langer dan wie dan ook en ontwikkelen plannen om de hechtheid van de buurt te bevorderen of in stand te houden. De toekomst van superdiverse steden, betoogt Floor Milikowski, ligt juist hier, waar het barst van de jonge, ambitieuze kunstenaars, ondernemers en maatschappelijk werkers. Gesterkt door de gemeenschappen waaruit zij komen, bundelen ze de krachten – voor een gelijkwaardigere toekomst, waarin niemand wordt vergeten. Van de vrouwennetwerken in de Bijlmer tot de maatschappelijk ondernemers uit Nieuw-West: het is een wijdverbreid fenomeen dat een nieuwe sociale dynamiek blootlegt. Wij zijn de stad is een inspirerend boek over de kracht van de gemeenschap en de voor beleidsmakers vaak onterecht onzichtbare rijkdom in de buitenwijken van Amsterdam.

Floor Milikowski (Amsterdam,1980) is journalist, sociaal geograaf en planoloog. Sinds 2010 schrijft ze voorDe Groene Amsterdammer. In 2018 verscheenVan wie is de stad. Het boek is het resultaat van een jarenlange journalistieke zoektocht naar de oorzaken en gevolgen van het succes van Amsterdam. Het boek werd genomineerd voor de Prinsjesboekenprijs. In 2020 verscheenEen klein land met verre uithoeken, over de toenemende ongelijkheid tussen Nederlandse dorpen, steden en regio's. 

Een gezonde toekomst - Vijf lessen van corona van Jaap Goudsmit

Beseffen we wel wat voor wonder er is verricht in 2020? Een pandemie is voor het eerst door mensenhand tot staan gebracht. Nog nooit in de geschiedenis zijn er in zo’n tempo wereldwijd zoveel vaccinaties gedaan. En dat is gelukt dankzij tientallen jaren van wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en in de biofarmaceutische industrie, met enorme steun van overheden en knappe koppen wereldwijd, van China tot India, van Australië tot Europa, van Engeland tot de Verenigde Staten.

Er is geen garantie dat we er de volgende keer weer zo goed vanaf komen. Hoe kunnen we onze samenleving in de toekomst beschermen tegen dergeljke ontwrichtende gebeurtenissen? Om ons te beschermen moeten we de lucht schoon houden, moet ons eten veilig zijn en ons water drinkbaar, want via die wegen vinden virussen hun weg naar ons allemaal. Wat kan de overheid doen, en wat kun je zelf doen?

In dit boek trekt viroloog Jaap Goudsmit vijf lessen uit de afgelopen stressvolle periode, zodat we ons kunnen wapenen tegen dergelijke epidemieën.

Les 1. Om je leven niet te laten vergallen door welk virus dan ook, moet je wetenschappelijkheid van kennis op waarde leren schatten

Les 2. Om bestand te zijn tegen aanslagen op je gezondheid moet je zorgen voor een goede leefstijl en een leefbare wereld 

Les 3. COVID-19-vaccins moeten voor pasgeborenen en zestigplussers een integraal onderdeel van het preventiebeleid worden tegen voorkombare ziekten op de kinderleeftijd en de oude dag

Les 4. Als je de zestig eenmaal hebt bereikt, moet je je antistoffen regelmatig testen en zo nodig je keel schoonhouden om niet in het ziekenhuis te belanden

Les 5. We moeten zorgen dat de komst van een nieuw virus of virusvariant ons en onze overheid niet overvalt en in een hinderlaag lokt

Jaap Goudsmit is als hoogleraar epidemiologie en infectieziekten verbonden aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health en zijn leven lang onderzoeker van de relatie tussen mens en virus. Hiervan deed hij verslag in de boekenVrijend virus(1999),De virusinvasie(2003) enDromen van vaccins(2009). Zijn boeken zijn in het Engels, Chinees en Japans vertaald. In mei 2020 verscheenWie herdenken wij op 4 mei? Een visuele gids, dat in 150 visualisaties feitelijk en in volle omvang zichtbaar maakt wie de oorlogsslachtoffers waren en hoe of waar ze aan hun einde kwamen.

De toekomst van het sterven van Marli Huijer

Duizenden jaren lang was onsterfelijkheid weggelegd voor de goden. Ieder mens veranderde uiteindelijk in een lijk.

 Tegenwoordig willen verouderingsdeskundigen en trans- humanisten de sterfelijkheid opheffen. De eerste stap daartoe is dat mensen minstens honderd jaar in gezondheid kunnen leven om vervolgens snel en pijnloos de wereld te verlaten. 

In werkelijkheid begint de aftakeling kort na ons pensioen en duurt dan zo’n vijftien jaar. Wat betekent dat voor hoe we ons verhouden tot de laatste levensfase? Hebben ziektes en aftakeling betekenis omdat ze ons voorbereiden op de dood?

Is de zorglast van de laatste levensfase nog op te brengen als de hele samenleving ouder wordt? Zijn er grenzen aan de groei van de levensduur? Bestaat er zoiets als een juist moment van sterven?

In De toekomst van het sterven onderzoekt Huijer onze omgang met veroudering en de dood, zowel op persoonlijk als maatschappelijk en politiek vlak.

Marli Huijer (1955) is emeritus hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en was van 2015 tot 2017 Denker des Vaderlands. Zij isopgeleid tot filosoof en arts en promoveerde op het late werk van Michel Foucault in relatie tot ongeneeslijke ziektes. Van haar hand verschenen o.a. Beminnen. Nieuw licht op seksuele vrijheid (2018), Discipline (2013) en Ritme (herziene versie, 2015).