Dichter des Vaderlands Lieke Marsman is op 14 augustus a.s. te gast in VPRO Zomergasten. Janine Abbring interviewt Marsman over haar ideale televisieavond.

Lieke Marsman geldt als een van de meest gelauwerde en aansprekende dichters van haar generatie. In haar werk gaan het persoonlijke en politieke hand in hand. Ze volgt nauwgezet wat er in Den Haag en de rest van de wereld gebeurt en wordt geprezen om haar strijdvaardige deelname aan het politieke debat met poëtische middelen.

In 2017 werd bij haar een zeldzame vorm van kraakbeenkanker geconstateerd. Ze schreef erover in de dichtbundels De volgende scan duurt vijf minuten en In mijn mand.

Prijswinnend debuut

Lieke Marsman debuteerde in 2010 met de dichtbundel Wat ik mijzelf graag voorhoud en kreeg meteen drie prijzen. Drie jaar later verscheen de bundel De eerste letter en in 2017 volgde haar roman Het tegenovergestelde van een mens die gaat over de vraag waarom we niet geraakt worden door klimaatverandering.

In 2018 verscheen De volgende scan duurt vijf minuten, gedichten en een essay over haar kankerdiagnose. Haar laatste bundel In mijn mand beschrijft de waarde van het leven en de plek van de dood. Hij verscheen in 2021 en in datzelfde jaar droeg een comité van dichters en poëziekenners haar voor als Dichter des Vaderlands. Ze prezen haar ‘eigen toon, poëtische kracht en aansprekende strijdvaardigheid’.

Op dit moment werkt Marsman aan een essaybundel met de titel Op een andere planeet kunnen ze me redden.

Spiritueel maar niet zweverig

Sinds een jaar weet Marsman dat ze niet meer beter wordt. 'Ik dacht altijd dat je dan in een put zou zakken, maar het blijkt een heel landschap te zijn, waar ik al een jaar in rondzweef. Een landschap met hele mooie en hele lelijke dingen'.

Dit vacuüm bood een enorme vrijheid om zich te verdiepen in zaken die ze voor die tijd weggehoond zou hebben; ze zegt spiritueler te zijn geworden en zichzelf toe te staan buiten de gebaande paden te denken. 'Spiritueler - maar niet zweveriger. Het is eerder een ontnuchterende ervaring.'

Vinger op de zere plek in de samenleving

Het beïnvloedt ook haar stijl, ze is exacter geworden. 'Steeds vaker denk ik: ‘Zo voel ik het, dus zo schrijf ik het op. Punt.'

Haar laatste bundel In mijn mand is een ode aan het leven waarin scherpe maatschappijkritiek ingebed is in gedichten die haar ervaringen van het afgelopen jaar weergeven.

Daarbij wakkerde het verdiepen in politiek een soort ‘oerkracht’ aan; het gevoel heel helder te zien waar zich een probleem bevindt en wat daaraan gedaan kan worden. Marsman weet daarbij trefzeker de vinger op de zere plek in de samenleving te leggen.

doodsangst

Marsman groeide op in Zaltbommel als dochter van een kinderpsycholoog en een leraar Nederlands. Ze studeerde filosofie aan de universiteit van Amsterdam. Haar afstudeerscriptie had als onderwerp de doodsangst in het werk van Heidegger en Sartre. Nu zegt ze: 'Ik betwijfel of ik toen wist waar ik het over had. En of Heidegger wist waar hij het over had, weet ik ook niet meer zo zeker.'

Marsman woont in Amsterdam, samen met haar partner Simone Peek en hun dwergpoedel Pippa.

Lieke Marsman over Zomergasten

'Mijn Zomergastenavond is heel gevarieerd. Het zal gaan over politiek en over de rol van taal in de politiek arena. Ik heb een dramatisch tennisfragment en ik denk dat het onvermijdelijk is dat ik het met Janine over de dood ga hebben. Over alle verschillende fases waar je doorheen gaat als je hoort dat je niet lang meer te leven hebt. Van ontkenning naar eindeloos wetenschappelijke artikelen lezen naar het ontwikkelen van mystieke en religieuze gevoelens.

'En iets waar ik zelf heel erg naar uitkijk is dat ik het over ufo’s wil hebben. Dat zullen mensen raar vinden maar dit is voor mij ook onderdeel van het feit dat ik niet oud ga worden.’